Kastracja i sterylizacja psa – wszystko co musisz wiedzieć

Kastracja i sterylizacja psa – wszystko co musisz wiedzieć

Temat sterylizacji i kastracji zwierząt staje się coraz bardziej popularny. Przyczyniają się do tego przede wszystkim działania organizacji pro zwierzęcych oraz lekarzy weterynarii, którzy konsekwentnie uświadamiają społeczeństwo o istotności przeprowadzania tego typu zabiegów. Przepełnione schroniska to także bardzo dosadny i zarazem przykry argument świadczący o tym, jak ważny jest zabieg sterylizacji i kastracji. Psów i kotów jest po prostu za dużo. Ponadto brak sterylizacji suczki zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu i ropnego zapalenia macicy (ropomacicze). Istnieje kilka metod, które umożliwią walkę z niekontrolowanym rozmnażaniem zwierząt, a każda z nich ma swoje wady i zalety. Wszystkie za i przeciw warto rozważyć oraz indywidualnie dopasować do naszego zwierzaka w porozumieniu z lekarzem weterynarii.

Kastracja czy sterylizacja?

Zacznijmy od wyjaśnienia, czym różnią się te dwa zabiegi. Zabieg sterylizacji na ogół kojarzy się z suczkami, natomiast kastracja, według potocznej wiedzy, dotyczy samców. Nie jest to jednak prawda. Zarówno zabieg kastracji, jak i sterylizacji można wykonać tak samo u samców, jak i samic. Jednakowoż zabiegu sterylizacji u samców praktycznie się nie stosuje ponieważ polega on jedynie na podwiązaniu nasieniowodów (u samicy jajowodów). Kastracja psa jest bardziej skuteczna, polega na usunięciu jąder (u samicy jajników).

Metody antykoncepcji u zwierząt

Jeśli chodzi o antykoncepcje u psów, oprócz radykalnych i nieodwracalnych metod chirurgicznych, istnieje także antykoncepcja hormonalna. Należy jednak pamiętać, że nie jest ona obojętna dla psiego organizmu i jej zastosowanie wskazane jest jedynie w określonych sytuacjach.

U suczek jest możliwość tzw. blokady hormonalnej. Powoduje ona powstrzymanie cieczki lub jej przesunięcie w czasie. Dobór preparatu jest indywidualny, jednak bardzo ważne jest wyznaczenie fazy cyklu, żeby podać lek w odpowiednim czasie. Inaczej powstanie ryzyko wystąpienia ciąży urojonej lub ropomacicza. Wskazane jest wówczas wykonanie badania cytologicznego. Długotrwałe podawanie takiej blokady hormonalnej nie jest zalecane również ze względu na ryzyko wystąpienia guzów listwy mlecznej i innych zaburzeń w gospodarce hormonalnej.

W przypadku samców najczęściej stosuje się podskórny implant. Należy jednak pamiętać, że nie działa on od razu – pełne działanie występuje po około 5-6 tygodniach. Przyjmuje się, że działanie całościowo implantu trwa około pół roku. Jego zastosowanie jest dobrym rozwiązaniem, gdy właściciel obawia się zmian w zachowaniu przy obniżonym poziomie hormonów u psa po zabiegu kastracji chirurgicznej. Implant umożliwia „przetestowanie” czy kastracja psa jest dla nas na pewno dobrą opcją.

Kiedy wykonać kastrację psa?

Na to pytanie ma uniwersalnej odpowiedzi. Jest to kwestia na tyle indywidualna, że każdy przypadek należy dokładnie skonsultować z lekarzem weterynarii, rozważając wszystkie za i przeciw. W teorii sterylizacja suczki powinna odbyć się przed pierwszą cieczką, aby wyeliminować wystąpienie groźnych chorób. Jednak jest to kontrowersyjne z punktu widzenia behawioralnego. Dlaczego? Ponieważ niektóre rasy dojrzewają znacznie później niż inne, a pewne kwestie osobnicze, związane z zachowaniem, nie są jeszcze do końca wykształcone. Dodatkowo u ras dużych i olbrzymich, bardzo długo (do ok. 2 lat) trwa wzrost ciała. Dlatego w przypadku takich psów warto wstrzymać się z zabiegiem sterylizacji do momentu zakończenia procesów wzrostowych. Co do zasady sterylizacja suczki odbywa się na ogół po pierwszej cieczce.

Sterylizacja suki dorosłej powinna zostać przeprowadzona 1-1,5 miesiąca po cieczce. Minimalizuje to ryzyko zabiegowe, ponieważ w czasie cieczki narządy rozrodcze są dość mocno powiększone i obrzęknięte, a to znacznie utrudnia zabieg. Dokładny termin można wyznaczyć na podstawie badania cytologicznego. Przy późniejszej kastracji jest mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia problemu nietrzymania moczu, ale większe wystąpienia nowotworów listwy mlecznej.

Sterylizacja suczki nie powinna być przeprowadzana w czasie cieczki i ciąży urojonej.

W niektórych krajach popularna jest pediatryczna, czyli wczesna kastracja psa w wieku ok. 4 miesięcy.

Sprawa terminu kastracji samca jest dużo prostsza. Wskazane jest po prostu zakończenie procesów wzrostu i dojrzałość.

Plusy zabiegu kastracji

• Zapobieganie niekontrolowanemu rozmnażaniu,
• Brak cieczki u suk,
• Brak popędu płciowego u samca,
• Mniejsze ryzyko zachorowania na nowotwór jajników, macicy i pochwy u suki, jąder u samców,
• Mniejsze ryzyko występowania ropomacicza,
• Mniejsze ryzyko występowania nowotworów listwy mlecznej,
• Zapobieganie przerostom prostaty.

Minusy zabiegu kastracji

• Może wystąpić nietrzymanie moczu (raczej u samic, niż u samców) związane z niskim poziomem estrogenów,
• Ryzyko zmian w zachowaniu, szczególnie u samców, związane z niskim poziomem testosteronu,
• Zwolnienie metabolizmu,
• Ryzyko związane ze znieczuleniem i samym zabiegiem chirurgicznym (wiąże się to z minimalnym ryzykiem powikłań).

Przygotowanie do zabiegu sterylizacji i kastracji

Do zabiegu sterylizacji/kastracji należy odpowiednio przygotować psa. Oprócz wyznaczenia optymalnego terminu zabiegu w przypadku samic, samo przygotowanie do zabiegu chirurgicznego jest podobne dla obu płci.

Przed planowanym zabiegiem należy wykonać rozszerzone badania krwi, żeby mieć pewność, że psiak jest zdrowy. Warto wykonać badanie kardiologiczne (EKG i echo serca) – pozwala ocenić ryzyko związane ze znieczuleniem. Lekarz weterynarii może wówczas dobrać je tak, aby było jak najbezpieczniejsze dla psa. Warto wykonać także badanie USG u suki, aby ocenić stan macicy. Komplet tych badań jest szczególnie istotny w przypadku starszych psów.

W dniu zabiegu pacjent powinien być na czczo (ok. 10-12 godzin bez posiłku, dostęp do wody powinien jednak być zapewniony). Psiaka przyprowadza się na umówioną godzinę do przychodni weterynaryjnej, a następnie odbiera po zabiegu. Co bardzo istotne – zwierzę należy odbierać w pełni wybudzone! Musimy mieć absolutną pewność, że życiu zwierzęcia nie zagraża niebezpieczeństwo. Dalsze postępowanie powinno zostać wskazane przez lekarza weterynarii.

Przebieg zabiegu sterylizacji/kastracji

Przebieg zabiegu sterylizacji jest standardowy. W przypadku suk przeprowadza się tzw. owariektomię, czyli usunięcie samych jajników lub owariohisterektomię, czyli zabieg usunięcia jajników, jajowodów i macicy. U suczek z ropomaciczem bezwzględnie konieczna jest druga opcja.

Rana po zabiegu znajduje się na brzuchu psa, poniżej pępka. Zazwyczaj stosowane jest ubranko pooperacyjne i/lub kołnierz, w celu zabezpieczenia przed wylizywaniem rany pooperacyjnej. Po zabiegu, w okresie rekonwalescencji, należy zapewnić suczce spokój, aby mogła dojść do siebie.

U samców sprawa jest o wiele prostsza, bo do zabiegu nie jest konieczne otwieranie jamy brzusznej. Kastrację samca wykonuje się zazwyczaj z cięcia przedmosznowego, a samą mosznę można zostawić, bądź usunąć. Usuwanie jednak rzadko jest stosowane, ponieważ rana jest wtedy o wiele większa i bolesna, a „pusta” moszna w większości przypadków i tak sama zanika.

Zabiegi chirurgiczne przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, często stosując bezpieczniejsze znieczulenie wziewne. Dodatkowo podawane są leki przeciwbólowe.

Jeśli skóra została zszyta nićmi niewchłanialnymi, jest konieczność ich usunięcia. Przy prawidłowych procesach gojenia następuje to najczęściej 10-14 dni po zabiegu i jest dla zwierzaka bezpieczne i bezbolesne.

Niepokojące objawy po zabiegu sterylizacji i kastracji

Lekarz weterynarii indywidualnie ustala termin wizyt kontrolnych po zabiegu. Jednak jeśli zaobserwujesz któryś z niepokojących objawów wymienionych poniżej, to niezwłocznie udaj się do przychodni weterynaryjnej.

Do niepokojących objawów po zabiegu sterylizacji/kastracji, należą:

• krwawienie,
• silny obrzęk,
• apatia,
• wymioty,
• brak oddawania moczu/kału,
• gorączka,
• ropny wypływ z rany pooperacyjnej.

Kastracja aborcyjna

U zwierząt zgodne z prawem jest przeprowadzanie kastracji aborcyjnych. Usuwana jest wtedy macica wraz z obecnymi w niej płodami. Nie odczuwają one przy tym zabiegu bólu, ponieważ, tak samo jak suka, są pod wpływem środków anestetycznych. Zaleca się także dodatkowe podanie im środków do eutanazji. Zdarza się, że wykonanie kastracji aborcyjnej jest jedynym ratunkiem dla bezdomnej matki nienarodzonego miotu.

Wnętrostwo

Wnętrostwo oznacza brak jednego lub obu jąder w mosznie. Gdzie w takim razie się znajdują? Najczęściej w kanale pachwinowym, czasem w jamie brzusznej. Niezstąpione jądro to o wiele większe prawdopodobieństwo nowotworzenia w porównaniu do zstąpionego, dlatego występuje tu wskazanie do kastracji. Zazwyczaj jądra zstępują około drugiego tygodnia życia, czasem później. Jeśli nie stanie się to do 5-6 miesiąca życia zwierzęcia, kiedy następuje zamknięcie kanałów pachwinowych to można podejrzewać wnętrostwo u psa. Jest to kwestia genetyczna, dlatego istotne jest wykluczenie takiego osobnika z ewentualnych planów hodowlanych.

Ropomacicze

Ropomacicze to ropne zapalenie macicy. Prawdopodobieństwo jego wystąpienia rośnie wraz z wiekiem. Jest to stan zagrażający życiu i bezwzględnie należy podjąć jego leczenie. Z dużym prawdopodobieństwem konieczne będzie przeprowadzenie zabiegu kastracji z usunięciem całej macicy.

Objawy, które powinny Cię zaniepokoić:

• gorączka,
• wypływ z dróg rodnych (przy zamkniętym ropomaciczu brak jest wypływu – jest to znacznie groźniejsza sytuacja),
• twardy i bolesny brzuch,
• brak apetytu,
• zwiększone pragnienie,
• apatia,
• wymioty.

Mity na temat kastracji

suczka raz w życiu powinna mieć szczeniaki

Na szczęście jest to już coraz rzadziej powielany mit, ale niestety wciąż żywy. Zarówno ciąża jak i sam poród jest dla suki olbrzymim obciążeniem, a samo macierzyństwo nie jest spełnieniem jej marzeń.

kastracja psa stłumi jego agresję

Kastracja nie jest lekiem na problemy behawioralne zwierzęcia. Często dzieje się wręcz przeciwnie, szczególnie u psów lękliwych. Obniżenie poziomu testosteronu może spotęgować zachowania lękowe i agresywne. Znacznie mocniej jest to zauważalne w przypadku samców niż samic.

Jeśli masz lękowego lub agresywnego psa i rozważasz kastrację to dobrym rozwiązaniem będzie sprawdzenie jak obniżony poziom hormonów wpłynie na jego zachowanie, poprzez zastosowanie antykoncepcji farmakologicznej.

psy po kastracji tyją

Owszem, może się tak zdarzyć, ale wcale nie musi. Kastracja może powodować obniżenie tempa metabolizmu, jednak przy zachowanej odpowiedniej aktywności i pilnowaniu podawanych porcji posiłków, problemów z nadwagą powinno udać się uniknąć.

pies będzie miał poczucie, że coś stracił

Co ciekawe, ten mit najczęściej powtarzają mężczyźni, patrząc przez pryzmat „utraty męskości” przez psa. Słowem, traktują to z jakiegoś powodu personalnie. Otóż pies nie odczuje różnicy czy jądra/jajniki ma czy ich nie ma. Nie odczuwa także przyjemności z samej kopulacji – u zwierząt jest to sprawa wynikająca tylko i wyłącznie z popędów. Znacznie bardziej, jako cierpienie, można by uznać sytuację, gdy suczki wokół mają cieczki, a samiec wariuje, czując wszędzie ich zapach, a nie może zaspokoić swojego popędu. Po kastracji będzie to po prostu ignorował.

Ograniczaj przypadkowe rozmnażanie zwierząt

Kastracja jest najbardziej humanitarną, bezpieczną, a do tego w stu procentach skuteczną metodą ograniczenia przypadkowego rozmnażania się zwierząt. I choć każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie, z lekarzem weterynarii, na ogół kastracja/sterylizacja jest najlepszym rozwiązaniem i słuszną decyzją. Ilość bezdomnych zwierząt najlepiej pokazuje, jak ogromnym problemem jest niekontrolowane rozmnażanie zwierząt. Przetrwanie gatunku, chęć posiadania potomstwa przez suczki, nie mają tu nic do rzeczy. Przepełnione schroniska i fundacje to problem, nad którym z roku na rok coraz ciężej zapanować. Kochasz? Weź odpowiedzialność za swoje zwierzę.