Guzy i narośla u psa

Zmiany rozrostowe na skórze psa to sytuacja mogą mieć bardzo różny charakter, także różnić się wyglądem. Co robić, jeśli zauważymy zmianę skórną u zwierzęcia? Każdy guzek u psa, każda zaobserwowana zmiana, powinny wzbudzić niepokój. W pierwszej kolejności powinien obejrzeć i zbadać je lekarz weterynarii.

Nowotwory skóry są jednymi z najczęstszych nowotworów występujących u psów

Guzy i wszelkie inne zmiany na psiej skórze nie zawsze mają charakter złośliwy. Jednak dopóki nie wykonamy odpowiednich badań, pewności nie ma. Nie warto zwlekać. Kiedyś błędnie zakładano, że nowotwory dotyczą wyłącznie starszych psów. To nieprawda. Wiek zwierzęcia nie ma tu żadnego znaczenia. Każdy guzek u psa, powinien zawsze zostać zbadany przez lekarza weterynarii.

Co powinno zaalarmować i zmotywować opiekuna do konsultacji z lekarzem weterynarii?

Do wizyty w gabinecie weterynarza w pierwszej kolejności powinien skłonić nas szybki i nagły rozrost zaobserwowanych zmian skórnych u psa. Niepokojące są także: zaczerwienienie, podkrwawianie lub inne wypływy z guza czy narośli, a także obrzęk i widoczna bolesność czy dyskomfort. 

Niektórym właścicielom wydaje się, że pomimo swojej wielkości guz nie utrudnia psu funkcjonowania. Naprawdę nie warto czekać do ostatniej chwili, nawet jeśli zaobserwowane zmiany nie powodują widocznych dolegliwości bólowych u psa. Im większy guz, tym trudniej się go pozbyć.

Sprawna i szybka interwencja daje nie tylko możliwość przeprowadzenia krótkiego i jednocześnie bezpieczniejszego zabiegu. Zmniejsza także ryzyko uszczerbku na sąsiadujących tkankach i zezłośliwienia zmiany.

Pamiętajcie, jeśli jakikolwiek lekarz weterynarii powie Wam: „proszę to obserwować, na oko to nic groźnego” – uciekajcie! „Na oko” to nie jest diagnostyka. Dla własnego spokoju skonsultujcie temat z innym lekarzem specjalistą.

Najczęstsze rodzaje guzów skóry psa:

Tłuszczaki

Tłuszczak jest miękkim, niebolesnym guzem skórnym, łatwo przesuwalnym względem innych tkanek. Nie pęka i nie rozpada się. Jest to zmiana niezłośliwa. Powstają w wyniku przerostu komórek tłuszczowych otoczonych włóknistą torebką i mogą występować zarówno na skórze psa, jak i na tkankach wewnętrznych.

Przyczyny powstawania tłuszczaków są bardzo różne, np. nieprawidłowości w funkcjonowaniu niektórych narządów, inne choroby, wiek czy nadmierna otyłość psa. Może wystąpić u psa każdej rasy, jednak te predysponowane to: labradory, owczarki niemieckie, spaniele, jamniki, beagle i sznaucery.

Podczas konsultacji z lekarzem weterynarii, warto wykonać biopsję cienkoigłową, aby upewnić się że zmiana to faktycznie tłuszczak, a nie złośliwy guz. Jeśli okaże się to tłuszczak, nie ma konieczności natychmiastowego usuwania go. Jest to wskazane dopiero, kiedy zaobserwujemy jego wzrost. Trzeba uważać, aby tłuszczak nie osiągnął rozmiarów utrudniających psu prawidłowe funkcjonowanie.

Kaszak / torbiel łojowa / torbiel naskórkowa

Kaszak u psa powstaje w okolicy mieszka włosowego lub gruczołu łojowego. Rozwija się gdy:

• komórki nabłonkowe skóry nie złuszczają się,
• dochodzi do uszkodzenia naskórka lub mieszka włosowego,
• dochodzi do stanu zapalnego skóry.

Zablokowana jest wtedy drożność gruczołu produkującego wydzielinę łojową. Gdy nie może się ona wydostać na zewnątrz, gromadzi się we wnętrzu, tworząc torbiel. Taka torbiel może się szybko powiększać i powodować stan zapalny okolicznych tkanek. Kaszaki powstają niezależnie od wieku, rasy i płci psa.

Kaszak to zmiana łagodna, ale uciążliwa dla zwierzaka. Kaszaki mogą powodować świąd, w związku z czym pies może je uszkodzić podczas drapania. Przypadkowo może to też zrobić właściciel, np. podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych, zakładania obroży/szelek czy podczas zabawy. Po pęknięciu kaszaka może się z niego wydobyć biało-szara, gęsta wydzielina o nieprzyjemnym zapachu. W takiej sytuacji rana często ulega zakażeniu bakteryjnemu, powodując dodatkowe kłopoty.

Niewskazane jest samodzielne wyciskanie i przekłuwanie torbieli. Dlaczego? Przede wszystkim właściciel samodzielnie nie jest w stanie stwierdzić czy dane zgrubienie to na 100% kaszak. Dodatkowo, można łatwo doprowadzić do zakażenia. Warto też wiedzieć, że samo opróżnienie torbieli z nagromadzonego łoju nie zawsze wystarcza, aby pozbyć się problemu. Nie wspominając o tym, jak duży ból sprawi to psu, bez znieczulenia miejscowego. Najskuteczniejszą metodą jest wykonanie zabiegu chirurgicznego i usunięcie całej torebki.

Brodawki

Brodawki to zmiany łagodne skóry lub błon śluzowych u psa. Przyczyny powstawania związane są z wystąpieniem nieprawidłowości podczas wzrostu komórek. Co istotne, brodawka może być wywołana wirusem brodawczaka i niestety jest zaraźliwa.

Brodawki najczęściej pojawiają się w jamie ustnej i na powiekach psa, ale również na innych częściach ciała. Brodawki znajdujące się na przykład w gardle psa, mogą utrudniać mu oddychanie. Rozsiewowi brodawek sprzyjają stany spadku odporności psa.

Brodawki niewielkich rozmiarów nie stanowią problemu dla zwierzaka. Jeśli jednak znajdują się w newralgicznych miejscach na ciele psa, zahaczone lub zaczepione, mogą krwawić. Wówczas warto wykonać zabieg chirurgiczny i usunąć narośl. Brodawek nie usuwamy samodzielnie – można w ten sposób przyspieszyć ich rozsianie po skórze. Próbkę brodawki należy wysłać na badanie histopatologiczne w celu wykluczenia procesów złośliwych.

Guz tuczny – mastocytoma

Mastocytoma nie jest nowotworem typowo skórnym. Zasadniczo wywodzi się ona z komórek tucznych. Szczególnie predyspozycje do tego rodzaju nowotworu wykazują rasy: bokser, foksterier, buldog, labrador retriever i golden retriever, ale oczywiście może wystąpić on u każdego psiaka, niezależnie od wieku i rasy.

Zmiana powstaje wskutek niekontrolowanego rozrostu komórek tucznych. Może być łagodna lub złośliwa. Guzy komórek tucznych mogą tworzyć guzki i grudki na skórze psa, często wpływając również na jelita, wątrobę czy śledzionę. Rozmiary guzków są różne, umiejscowienia na skórze również. Mastocytoma bywa mylona z tłuszczakami, dlatego tak istotna jest dokładna diagnostyka.

Histiocytoma

Histiocytoma u psa to niezłośliwy nowotwór. Najczęściej występuje u psów młodych i w większości przypadków zanika samoistnie. Rzadko kończy się zabiegiem chirurgicznym.

Ta łagodna zmiana widoczna jest w postaci pojedynczego, nieowłosionego, rumieniowego guzka, szybkorosnącego i mogącego ulegać owrzodzeniom.

W związku z tym, że histiocytoma wizualnie może przypominać groźniejszą mastocytomę, wskazane jest przeprowadzenie biopsji cienkoigłowej, celem potwierdzenia.

Skórzak

Skórzak, podobnie jak mastocytoma również nie jest typowym guzem skóry u psów. Jest za to fragmentem tkanki skórnej, występującym w nieprawidłowym miejscu, czyli w psim oku, a konkretnie – na rogówce bądź spojówce.

Skórzak zawiera wszystkie komórki odpowiadające typowej tkance skórnej. Co za tym idzie – mogą na nim nawet rosnąć włosy. Jest to zmiana wrodzona i łagodna lecz uciążliwa. Sprawia wrażenie obecności ciała obcego w oku. Z racji umiejscowienia konieczne jest jej chirurgiczne usunięcie.

Rak płaskonabłonkowy

Rak płaskonabłonkowy wywodzi się z kilku linii komórek nabłonkowych, przez co może wykształcać się zarówno z komórek naskórka, jak i błon śluzowych. Ryzyko wystąpienia raka płaskonabłonkowego u psa wzrasta wraz z wiekiem, jednak zdarza się także u młodszych zwierząt.

Rak płaskonabłonkowy u psów zlokalizowany jest najczęściej w okolicy pazurów, nosa lub jamy ustnej. Tego typu guza pod żadnym pozorem nie należy ignorować, więc jeśli tylko zaobserwujesz go u swojego psa, koniecznie udaj się do weterynarza, aby wdrożyć odpowiednie leczenie.

Należy pamiętać, że rak płaskonabłonkowy jest nowotworem silnie złośliwym i szybko daje przerzuty. Bardzo istotny jest tu więc czas reakcji właściciela i lekarza weterynarii. Należy usunąć zmianę chirurgicznie z dużym marginesem, często w połączeniu z chemioterapią lub radioterapią.

Czerniak

Czerniak u psa jest nowotworem wywodzącym się z komórek barwnikowych. Najczęściej jest on zlokalizowany w okolicy pazurów, na wargach, powiekach i w jamie ustnej psa.

Niestety początkowe objawy mogą pozostać niezauważone przez właściciela. W przypadku zmiany skórnej jest to zazwyczaj tylko ciemna plamka. W okolicy pazura może dodatkowo powstawać obrzęk i bolesność, a w przypadku wystąpienia zmiany w jamie ustnej można zaobserwować problemy z jedzeniem, ślinienie i nieprzyjemny zapach z pyska.

W przypadku podejrzenia czerniaka konieczne jest wykonanie biopsji cienkoigłowej, pobranie wycinka, a w przypadku usunięcia zmiany w całości (koniecznie z marginesem) – wykonanie badania histopatologicznego. Czerniak niestety często daje przerzuty do węzłów chłonnych i do innych organów, dlatego konieczne jest kompleksowe i dokładne zbadanie psiego pacjenta.

Diagnostyka guzów i narośli na skórze psa

Diagnostyka „na oko” w przypadku pojawienia się guzów u psa jest absolutnie niewskazana. Część z Was na pewno kojarzy sławny swojego czasu post z pewnej psiej grupy. Zawierał on zdjęcie zmiany skórnej i pytanie, co to może być.

Wiele osób włączyło się do dyskusji, stwierdzono złośliwy nowotwór skóry i wróżono krótki żywot biednego psiaka. Co się okazało? Że na zdjęciu widać landrynkę przyklejoną do psiej sierści.

Wniosek z tego jest prosty – nie diagnozujemy zwierzaka (i siebie!) przez Internet. Ta historia jest tego najlepszym przykładem. Zawsze warto udać się do weterynarza z każdą podejrzaną zmianą, zamiast potem mieć do siebie pretensje, ze zbagatelizowało się jakieś objawy. Z drugiej strony nie należy wyciągać zbyt pochopnych wniosków – najpierw dokładne badania laboratoryjne i histopatologiczne.

Cytologia

Cytologia u psa jest badaniem najprostszym i najszybszym. Można ją wykonać od razu na miejscu w gabinecie. Daje możliwość odróżnienia stanu zapalnego od zmiany nowotworowej.

Biopsja cienkoigłowa

Biopsja cienkoigłowa jest prostą, bezpieczną, mało inwazyjną metodą diagnostyczną. Pozwala na szybką ocenę czy mamy do czynienia z procesem nowotworowym czy zapalnym. Można ją wykonać przed całkowitym i radykalnym usunięciem zmiany.

Badanie histopatologiczne

Badanie histopatologiczne wykonuje się po całkowitym, chirurgicznym usunięciu zmiany z odpowiednim marginesem. Na opis czeka się dość długo, ale jest to badanie bardzo wiarygodne, polegające na mikroskopowym, dokładnym opisie usuniętej tkanki. Pozwala to na obranie najlepszej i najskuteczniejszej metody leczenia.

Sposoby leczenia psa

Zmiany niezłośliwe nie wymagają pilnej interwencji chirurgicznej – najważniejsza jest dokładna diagnostyka w celu wykluczenia procesu złośliwego. Jednak kiedy guz zaczyna się powiększać i utrudniać psu funkcjonowanie, trzeba go usunąć i poddać badaniu histopatologicznemu.

Przy zmianach złośliwych, chirurgiczne usunięcie wymaga zachowania dużego marginesu zdrowych tkanek, by mieć pewność, że nowotwór został usunięty w całości. Często dodatkowo stosowana jest chemioterpia, radioterapia i leczenie farmakologiczne. Wskazane jest również wykonanie badań innych narządów, aby ocenić stadium zaawansowania choroby.

Rozszerzone badanie krwi także pozwoli na lepszą ocenę stanu zdrowia pacjenta i wskaże czy organizm ma siłę na terapię i podjęcie walki podczas leczenia, które w przypadku zmian nowotworowych bywa bardzo radykalne.

Niezłośliwe nowotwory nie dają przerzutów, ale przy nowotworach złośliwych wskazane jest wykonanie RTG płuc. To tam najczęściej lokalizują się przerzuty. Niestety ogranicza to możliwość terapii i znacząco pogarsza rokowania pacjenta. Narządy wewnętrzne można ocenić dzięki mało inwazyjnemu badaniu ultrasonograficznemu – w razie nieprawidłowości zmieniona będzie struktura narządów lub ich kształt.

Kontroluj i badaj!

Istnieje wiele nowotworów skóry, które mogą występować u psów w różnych miejscach. Najważniejsza jest szybka konsultacja narośli ze specjalistą. Czasem wyglądający niepozornie mały guzek może okazać się śmiertelnym zagrożeniem. Lepiej dmuchać na zimne! Czasami lepiej usunąć coś niegroźnego niż zbagatelizować niebezpieczną chorobę.